Het eerste uur na de bevalling

Het eerste uur na de bevalling wordt ook wel ‘het gouden uur’ genoemd. Dat is het eerste uur meteen na de geboorte van je baby. Overigens kan dit ‘uur’ ook best iets langer of korter duren of pas later starten.  

Als de bevalling probleemloos is verlopen en er geen redenen zijn om medische handelingen uit te voeren na de geboorte, dan start het gouden uur zodra je baby geboren is en eindigt het als jullie er klaar voor zijn. Op dat moment worden er wat controles uitgevoerd bij je baby en kan jij bijvoorbeeld even gaan douchen, plassen of gewoon even zitten en bijkomen. 

Tijdens het gouden uur gebeurt er eigenlijk zo weinig mogelijk. Het is een moment om je baby huid-op-huid bij je te houden en niets anders te doen dan elkaar bewonderen. Huid-op-huid-contact is goed voor heel veel dingen. Het helpt bijvoorbeeld de temperatuur van je baby stabiel te houden, het draagt bij aan het op gang brengen van de borstvoeding en het versterkt de band tussen jou en je kindje. 

Als alles goed gaat met jou en je baby, zullen de verloskundige en kraamverzorgende zich een beetje op de achtergrond houden, zodat jullie uitgebreid de tijd krijgen om aan elkaar te wennen. Ze blijven natuurlijk wel dicht bij jou en je baby in de buurt.

Het is niet altijd mogelijk om het gouden uur precies zo te laten verlopen als je wenst. Als er een medische reden is, kan het zijn dat het huid-op-huidmoment anders verloopt of pas later kan beginnen dan je wilt. Jullie band bestaat, ook als jullie geen gouden uur hebben gehad. En borstvoeding kan je op meer manieren op gang brengen dan met huid-op-huidcontact alleen.

Het gouden uur is belangrijk, omdat het de eerste kennismaking is met je baby buiten je buik. Het is een belangrijke stap in het hechtingsproces. Het is het eerste moment van uitrusten en het verwerken van de geboorte, zowel voor jou als voor je kind.  

Baby’s zijn vlak na de geboorte vaak alert, dus het is goed om je kindje met huidcontact en oogcontact gerust te stellen. Daarnaast zorgt huid-op-huidcontact voor de uitwisseling van bacteriën. Dat maakt het immuunsysteem van je baby beter. Het gouden uur is ook vaak het moment van de eerste voeding. Veel baby’s gaan vanzelf op zoek naar de borst als ze op jouw buik gelegd worden.  

In principe wordt de baby geen kleertjes aangedaan tijdens het gouden uur om maximaal huidcontact mogelijk te maken. Door je kind bij je te houden, wordt de afgifte van het stofje oxytocine op gang gebracht. Oxytocine wordt ook wel het ‘knuffelhormoon’ genoemd, omdat het vrijkomt door te kussen, aaien, kroelen en liefkozen. Oxytocine wordt in de hersenen aangemaakt en daarna afgegeven aan het bloed. Het stroomt door je hele lichaam en geeft een fijn gevoel. Het hormoon wordt bij jullie allebei aangemaakt, dus ook voor je kind is het prettig.  

Je baby maakt het knuffelhormoon ook aan als die op de blote borst van je partner of iemand anders ligt. Ben je zelf dus niet in staat om je baby vast te houden? Dan kan je kindje ook bij iemand anders terecht voor een veilig gevoel.

Tijdens het gouden uur gebeurt er in principe zo min mogelijk. Als het goed gaat met jou en je baby is er geen reden om meer handelingen uit te voeren dan nodig. Toch zijn er wel een paar dingen die niet uitgesteld kunnen worden tot na het gouden uur.

Apgar-score bepalen

De verloskundige kijkt naar je baby om de ‘Apgar-score’ te bepalen. Dat is een manier om te beoordelen of de kleur, ademhaling, spierspanning, hartritme en reflexen van je kind gezond zijn. De verloskundige bepaalt de score driemaal, één, vijf en tien minuten na de geboorte. Zo krijgt die een indruk hoe het met je kindje gaat en of er reden is om je baby extra te onderzoeken. Omdat de score bepaald wordt door alleen maar te kijken, merken jullie het niet  

Afnavelen

Na de geboorte wordt er een klem op de navelstreng gezet. Dit heet afnavelen. Daarna kan de navelstreng worden doorgeknipt. Jij bepaalt of en wanneer dit gebeurt. Als er geen reden tot zorg is, kan je zo lang wachten als je wilt, dus ook tot na het gouden uur. De meeste mensen kiezen voor afnavelen binnen het gouden uur. Het kan een mooi, symbolisch moment zijn. 

Medische handelingen 

Soms zijn medische handelingen binnen het gouden uur nodig voor de veiligheid en gezondheid van jou of je baby. Bijvoorbeeld als je te veel bloed verliest of als je baby moeite heeft met ademhalen en hulp nodig heeft. In die gevallen haal je de tijd met je kindje later in.

Na het gouden uur worden er meer controles gedaan bij jou en je kindje. Als je het goed vindt worden jouw vulva (de schaamlippen, het topje van de clitoris en de ingang van de vagina), de vagina zelf en het perineum (de huid tussen je vagina en anus) onderzocht om te kijken en voelen of je wonden hebt opgelopen. Indien nodig worden de wonden gehecht. Ook je baby wordt verder onderzocht. Er wordt gekeken of je baby lichamelijk in orde is en of de reflexen goed werken. Als je daar toestemming voor geeft, krijgt je kind vitamine K toegediend.  

Het is belangrijk om na het gouden uur ook te gaan plassen. Met een lege blaas kan je baarmoeder beter samentrekken. Als alle controles klaar zijn en jij geen vragen meer hebt, gaat de verloskundige weg.

In sommige gevallen heb je geen gouden uur na de bevalling. Dat is bijvoorbeeld vaak het geval na een keizersnede, als er iets aan de hand is met je kind of met jou. Voor jullie gezondheid kan het dan zijn dat jullie het eerste uur niet samen door kunnen brengen. De zorgverlener doet er altijd alles aan om jullie zo snel mogelijk weer bij elkaar te krijgen.

Als je het eerste uur na de geboorte niet samen met je baby kan doorbrengen, kan je daar verdrietig en teleurgesteld over zijn. Het van elkaar gescheiden worden vlak na de geboorte kan effect hebben op de borstvoeding. Deze kan wat moeizamer op gang komen, omdat je kind niet direct aan de borst gaat en zo de melkproductie op gang brengt. Ook kan het een beetje onwennig voelen als jullie na het gouden uur wel samen zijn.  

Naast het gouden uur, zijn er nog veel andere manieren om een sterke band met je baby op te bouwen. Het is belangrijk om te weten dat huid-op-huidcontact en knuffels ook op een later moment nog steeds dezelfde fijne effecten hebben ook wanneer het eerste uur wordt gemist. Het gouden uur is een hele speciale tijd, maar er zijn nog heel veel meer mooie momenten om samen te delen en te koesteren. Een band bouwt zich niet alleen op in dat eerste uur, maar ook in de uren, dagen, weken, maanden en jaren daarna. Een gouden uur samen is een mooie start, maar ook zonder gouden uur kan jullie start samen prachtig zijn.