Thuis bevallen, in het ziekenhuis of in een geboortecentrum?

Als je een gezonde zwangerschap hebt en er geen extra risico's worden verwacht bij de bevalling, ga je bevallen in de eerste lijn. Dat betekent dat je kan kiezen of je thuis wilt bevallen, in een geboortecentrum, of poliklinisch in een ziekenhuis:  

• Thuisbevalling
  Je bevalt thuis met je eigen verloskundige en een kraamverzorgende. Verloskundigen zijn in Nederland goed opgeleid om thuis veilig een bevalling te begeleiden en te handelen in noodsituaties. 
• Bevallen in een geboortecentrum
  Dit wordt ook wel een verplaatste thuisbevalling genoemd. Je bevalt in een kamer met een huiselijke sfeer, maar ook alle gemakken van een verloskamer. Je eigen verloskundige en een kraamverzorgende begeleiden de bevalling. Vaak zit een geboortecentrum in een ziekenhuis of daar in de buurt. Meestal ga je binnen twee tot vier uur na de bevalling weer naar huis. 
• Poliklinische bevalling
  Dit is een bevalling in een verloskamer in het ziekenhuis, maar met je eigen verloskundige. Er is geen medische reden om in het ziekenhuis te bevallen. Als de bevalling goed is verlopen, ga je meestal binnen twee tot vier uur weer naar huis. De verloskundige krijgt bij de bevalling ondersteuning van een kraamverzorgende.

Een medische bevalling betekent dat je vanwege een medische reden in het ziekenhuis bevalt. Dit heet ook wel een klinische bevalling, of tweedelijns bevalling. Je bevalt met een klinisch verloskundige die in het ziekenhuis werkt en/of met een gynaecoloog. 

Een medische reden houdt in dat er een verhoogd risico is op problemen waarbij hulp nodig is van een arts. Of apparatuur of medicatie die ze in het ziekenhuis hebben. Een medische reden kan bijvoorbeeld een gezondheidsprobleem bij de moeder of de baby zijn. Maar ook bevallen van een tweeling of een bevalling na een eerdere keizersnede.   

Sommige zwangeren krijgen een plaatsindicatie. Dan begeleidt je eigen verloskundige je bevalling, maar krijg je wel het advies om in het ziekenhuis te bevallen. Bijvoorbeeld omdat je bij een eerdere bevalling te veel bloedverlies had. Of omdat je bepaalde medicijnen gebruikt, zoals antidepressiva (SSRI's). De verloskundige kan dan snel en makkelijk overleggen met een arts, die de begeleiding kan overnemen als het nodig is.  

Thuis bevallen heeft voordelen en nadelen. Maar wat voor de ene zwangere een voordeel is, kan voor de ander juist een nadeel zijn. En niet iedereen vindt alle voor- en nadelen even belangrijk. Je beslist zelf wat jou wel of niet fijn lijkt aan een thuisbevalling. Daarbij kan je rekening houden met: 

Veiligheid

Als je gezond bent en je zwangerschap goed is verlopen, is thuis bevallen even veilig als een poliklinische bevalling of bevallen in een geboortecentrum. In Nederland zijn verloskundigen goed opgeleid om een thuisbevalling te begeleiden. Je hebt thuis minder kans dat je tijdens je bevalling medische ingrepen nodig zult hebben, zoals weeënopwekkers, medische pijnstilling of een geboorte met een vacuümpomp of keizersnede. Zijn deze ingrepen toch nodig, dan ga je met je verloskundige naar het ziekenhuis. Dit gebeurt bij ongeveer de helft van de thuisbevallingen. Meestal is er geen spoed. Bij 3 op de 100 vrouwen is er wel spoed en dan ga je met de ambulance naar het ziekenhuis.

Hygiëne

Wat betreft hygiëne is thuis bevallen veiliger dan bevallen in een ziekenhuis of geboortecentrum. Thuis heb je minder kans op infecties. Dat komt omdat je lichaam gewend is aan de ziekteverwekkers in je eigen omgeving.  

Ontspanning 

Veel zwangeren kunnen makkelijker ontspannen tijdens de bevalling wanneer ze in hun eigen vertrouwde omgeving zijn. Je kan je eigen gang gaan en je weet alles te vinden wat je kan helpen. Je partner weet dit ook, dit kan helpen om jou te ondersteunen. In een ziekenhuis ben je te gast en is de omgeving onbekend(er). 

Pijnstilling

Je kan thuis geen medicijnen krijgen tegen bevallingspijn. Natuurlijke pijnverlichting kan wel. Zoals een warme douche, bevalbad (dit moet je zelf huren), wisselen van houding, massage of een TENS-apparaat. Hier lees je meer over hoe je thuis kan omgaan met bevallingspijn. 

Kosten 

Een thuisbevalling wordt volledig vergoed door de basisverzekering en gaat niet af van je eigen risico.  

Wie zijn erbij 

Behalve de mensen die jij graag bij je bevalling wilt, zijn je eigen verloskundige en een kraamverzorgende erbij. 

Praktische zaken 

Zorg dat je vóór 37 weken zwangerschap alles in huis hebt voor een thuisbevalling, zoals:  

• een kraampakket
• bedverhogers
• 2 aluminium kruiken
• digitale thermometer
• schone handdoeken
• 2 emmers + vuilniszakken
• stromend water op dezelfde verdieping
• bevaltas (voor als verplaatsen naar het ziekenhuis toch nodig is)
• spullen voor de baby, zoals luiers, gewassen kleertjes en hydrofiele doeken 

Als je niet thuis kan of wilt bevallen, maar een huiselijke sfeer wel belangrijk vindt, is een geboortecentrum een optie. Behalve de huiselijke sfeer kunnen er meer voordelen zijn, en misschien ook nadelen. Al is dit heel persoonlijk. Hiermee kan je rekening houden bij je keuze:

Veiligheid

Als je gezond bent en je zwangerschap goed is verlopen, is bevallen in een geboortecentrum even veilig als thuis of een poliklinische bevalling. Je eigen verloskundige begeleidt de bevalling, samen met een kraamverzorgende. Het geboortecentrum zit vaak dichtbij of in een ziekenhuis. Daardoor ben je er snel wanneer er extra medische hulp nodig is, die je alleen in het ziekenhuis kan krijgen. Als je ver van het ziekenhuis woont, kan dit bijvoorbeeld een reden zijn om naar een geboortecentrum te gaan. 

Ontspanning

Een bevalling in een geboortecentrum wordt ook wel een verplaatste thuisbevalling genoemd, omdat de sfeer wat huiselijker is dan in een ziekenhuis. Dat kan het makkelijker maken om je op je gemak te voelen. Ook al ben je er minder ‘thuis’ dan thuis. Sommige zwangeren kiezen liever voor een geboortecentrum omdat zij in bad willen bevallen en thuis geen plek hebben voor een bevalbad. Je kiest dan voor de optie die de meeste rust geeft. 

Pijnstilling

Bij sommige geboortecentra kan je kiezen voor lachgas. Er zijn geen andere opties voor medische pijnstilling. Wel kan je er, net als thuis, natuurlijke manieren toepassen om bevallingspijn te verminderen. Vaak hebben de kamers in een geboortecentrum een bevalbad. Ook een warme douche, wisselen van houding, massage of een TENS-apparaat kan bijvoorbeeld helpen. Hier lees je meer over hoe je zelf kan omgaan met bevallingspijn. 

Kosten

Voor een bevalling in een geboortecentrum betaal je een eigen bijdrage, net als bij een poliklinische bevalling. Dit bedrag kan per geboortecentrum verschillen. Ook verschilt het per zorgverzekering en pakket hoeveel er wordt vergoed. Voor meer informatie kan je contact opnemen met je zorgverzekeraar. Ook in dit artikel kan je meer lezen over zorgkosten tijdens de zwangerschap en de bevalling. 

Wie zijn erbij 

Behalve de mensen die jij graag bij je bevalling wilt, zijn je eigen verloskundige en de kraamverzorgende erbij. 

Praktische zaken 

Als je wilt bevallen in een geboortecentrum, ga je daar tijdens de bevalling naartoe. Net als bij een poliklinische bevalling en een thuisbevalling, moet je thuis een kraampakket hebben en je bed op bedverhogers. Verder kan je er rekening mee houden dat je misschien nog vanuit het geboortecentrum naar het ziekenhuis gaat, als er extra medische hulp nodig is. 
 

Poliklinisch bevallen betekent dat je in het ziekenhuis gaat bevallen, maar zonder medische reden. Dat is dus iets anders dan een medische bevalling (ook wel klinische bevalling genoemd). Dan is er wel een medische reden om naar het ziekenhuis te gaan. Bij een poliklinische bevalling beval je met je eigen verloskundige in een verloskamer. Ook komt een kraamverzorgende de verloskundige ondersteunen.  
 

Veiligheid 

Als je gezond bent en je zwangerschap goed is verlopen, is poliklinisch bevallen even veilig als thuis bevallen of in een geboortecentrum. Het kan een voordeel zijn dat je al in het ziekenhuis bent als er tijdens de bevalling medische hulp nodig is die je alleen daar kan krijgen. Aan de andere kant heb je thuis minder kans op ingrepen zoals weeënopwekkers of een vacuümpomp. Daarbij speelt mee waar je het makkelijkst kan ontspannen en wat jou de meeste rust geeft. Dit heeft invloed op het verloop van de bevalling. 
 

Ontspanning

Als je poliklinisch wilt bevallen, ga je tijdens de bevalling naar het ziekenhuis. Je verloskundige bespreekt met je wanneer je het beste naar het ziekenhuis kan gaan. Het kan een nadeel zijn om vanuit je vertrouwde omgeving te vertrekken terwijl je weeën hebt. Ook kan het even tijd kosten voordat je in het ziekenhuis goed kan ontspannen. Je kan er van tevoren over nadenken wat je hierbij zou kunnen helpen. 

Pijnstilling

Bij een poliklinische bevalling kan je dezelfde manieren van natuurlijke pijnstilling gebruiken als thuis. Bijvoorbeeld een warme douche, het TENS-apparaat, verschillende bevalhoudingen of acupressuur. Hier lees je meer over natuurlijke pijnstilling. Veel verloskamers hebben ook een bevalbad. Verder kan je in sommige ziekenhuizen lachgas gebruiken bij een poliklinische bevalling. Dit is medische pijnstilling die je eigen verloskundige kan toedienen, als ze hiervoor is opgeleid. Voor andere vormen van medische pijnbestrijding, zoals de ruggenprik, draagt je verloskundige je over aan het ziekenhuis. Je bevalling is vanaf dat moment niet meer poliklinisch, maar medisch.  

Zorg en ondersteuning na de bevalling 

Bij een poliklinische bevalling ga je meestal binnen twee tot vier uur na de geboorte weer naar huis. Je verloskundige en de kraamzorg helpen je na de bevalling en bij je vertrek naar huis. Vaak komt er ook een kraamverzorgende naar je huis om jullie daar op te vangen. Soms komt deze later. Als er tijdens de bevalling een reden is ontstaan om extra zorg in het ziekenhuis te krijgen, draagt je verloskundige de zorg over. Je wordt dan met je baby opgenomen. 

Kosten 

Voor een poliklinische bevalling betaal je een eigen bijdrage. Dit bedrag kan per ziekenhuis verschillen. Voor meer informatie kan je contact opnemen met je zorgverzekeraar. Ook in dit artikel kan je meer lezen over zorgkosten tijdens de zwangerschap en de bevalling. 

Wie zijn erbij 

Behalve de mensen die jij graag bij je bevalling wilt, zijn je eigen verloskundige en de kraamverzorgende erbij. 

Praktische zaken 

Als je gaat bevallen, bel je je verloskundige. Een aantal weken voor de uitgerekende datum bespreekt deze met je wanneer je het beste kan bellen. Wil je graag poliklinisch bevallen, dan belt de verloskundige het ziekenhuis om te zeggen dat jullie eraan komen. Je gaat met eigen vervoer naar het ziekenhuis. Soms is er geen plek in het ziekenhuis waar je het liefst naartoe wilt. Je verloskundige gaat dan op zoek naar een plek in een ander ziekenhuis. Het is handig als je vanaf 37 weken zwangerschap een bevaltas klaar hebt staan. 

Veiligheid 

Als je gezond bent en je zwangerschap goed is verlopen, is poliklinisch bevallen even veilig als thuis bevallen of in een geboortecentrum. Het kan een voordeel zijn dat je al in het ziekenhuis bent als er tijdens de bevalling medische hulp nodig is die je alleen daar kan krijgen. Aan de andere kant heb je thuis minder kans op ingrepen zoals weeënopwekkers of een vacuümpomp. Daarbij speelt mee waar je het makkelijkst kan ontspannen en wat jou de meeste rust geeft. Dit heeft invloed op het verloop van de bevalling. 

Ontspanning 

Als je poliklinisch wilt bevallen, ga je tijdens de bevalling naar het ziekenhuis. Je verloskundige bespreekt met je wanneer je het beste naar het ziekenhuis kan gaan. Het kan een nadeel zijn om vanuit je vertrouwde omgeving te vertrekken terwijl je weeën hebt. Ook kan het even tijd kosten voordat je in het ziekenhuis goed kan ontspannen. Je kan er van tevoren over nadenken wat je hierbij zou kunnen helpen. 

Pijnstilling 

Bij een poliklinische bevalling kan je dezelfde manieren van natuurlijke pijnstilling gebruiken als thuis. Bijvoorbeeld een warme douche, het TENS-apparaat, verschillende bevalhoudingen of acupressuur. Hier lees je meer over natuurlijke pijnstilling. Veel verloskamers hebben ook een bevalbad. Verder kan je in sommige ziekenhuizen lachgas gebruiken bij een poliklinische bevalling. Dit is medische pijnstilling die je eigen verloskundige kan toedienen, als ze hiervoor is opgeleid. Voor andere vormen van medische pijnbestrijding, zoals de ruggenprik, draagt je verloskundige je over aan het ziekenhuis. Je bevalling is vanaf dat moment niet meer poliklinisch, maar medisch.  

Zorg en ondersteuning na de bevalling 

Bij een poliklinische bevalling ga je meestal binnen twee tot vier uur na de geboorte weer naar huis. Je verloskundige en de kraamzorg helpen je na de bevalling en bij je vertrek naar huis. Vaak komt er ook een kraamverzorgende naar je huis om jullie daar op te vangen. Soms komt deze later. Als er tijdens de bevalling een reden is ontstaan om extra zorg in het ziekenhuis te krijgen, draagt je verloskundige de zorg over. Je wordt dan met je baby opgenomen.  

Kosten 

Voor een poliklinische bevalling betaal je een eigen bijdrage. Dit bedrag kan per ziekenhuis verschillen. Voor meer informatie kan je contact opnemen met je zorgverzekeraar. Ook in dit artikel kan je meer lezen over zorgkosten tijdens de zwangerschap en de bevalling. 

Wie zijn erbij 

Behalve de mensen die jij graag bij je bevalling wilt, zijn je eigen verloskundige en de kraamverzorgende erbij. 

Praktische zaken 

Als je gaat bevallen, bel je je verloskundige. Een aantal weken voor de uitgerekende datum bespreekt deze met je wanneer je het beste kan bellen. Wil je graag poliklinisch bevallen, dan belt de verloskundige het ziekenhuis om te zeggen dat jullie eraan komen. Je gaat met eigen vervoer naar het ziekenhuis. Soms is er geen plek in het ziekenhuis waar je het liefst naartoe wilt. Je verloskundige gaat dan op zoek naar een plek in een ander ziekenhuis. Het is handig als je vanaf 37 weken zwangerschap een bevaltas klaar hebt staan. 

Het is handig om vanaf 37 weken zwangerschap een bevaltas of -koffer klaar te zetten. Ook als je thuis wilt bevallen. Dit is praktisch om bij je te hebben als je naar het geboortecentrum of het ziekenhuis gaat: 

• kleding voor jezelf, je partner en de baby  
• toiletspullen 
• identiteitskaart 
• zorgpas of persoonlijke app van de zorgverzekering 
• zwangerschapspapieren die je van de verloskundige krijgt, zoals de zwangerschapskaart 
• bevalplan  
• telefoon en oplader 
• fototoestel (als je hiervoor niet je telefoon wilt gebruiken) 
• muntje voor de rolstoel in het ziekenhuis 
• autostoeltje voor de baby 

Of je nu thuis, in een geboortecentrum of poliklinisch wilt bevallen, je verloskundige zal je hierbij begeleiden. Vind je het lastig om te kiezen waar je het liefst wilt bevallen? Daar kan je verloskundige je ook bij ondersteunen. Je kan al je vragen en twijfels over de verschillende opties met je verloskundige bespreken. Deze kan je betrouwbare informatie en uitleg geven die je kan helpen een keuze te maken.  

Als er een reden is voor een medische bevalling, word je begeleid door een klinisch verloskundige en een gynaecoloog. Meestal is de klinisch verloskundige in dat geval bij de bevalling aanwezig.