De kraamtijd

Na de geboorte
Vrouw met pasgeboren baby

In het kort

De kraamtijd is de eerste periode na de bevalling. Iedereen vult deze anders in, dus doe wat past bij jou. Het is van tevoren niet goed te voorspellen hoe je je zult voelen. Tijdens je zwangerschap kan je alvast nadenken over wie je zou kunnen helpen met koken, het huishouden en andere taken. Dit kan je ook opschrijven in een kraamplan. Zo kan jij je aandacht tijdens de kraamtijd zoveel mogelijk richten op jezelf en je baby.  

Wat is de kraamtijd?

De kraamtijd begint na de geboorte van je baby. De meningen zijn verdeeld over de vraag hoelang de kraamtijd duurt. In Nederland bedoelen we met de kraamtijd meestal de kraamweek. Dat zijn de eerste vijf tot tien dagen na de geboorte. Deze dagen heb je kraamzorg aan huis.  

Er zijn ook veel mensen die met de kraamtijd de eerste veertig dagen na de bevalling bedoelen. Dat is ongeveer de tijd die je baarmoeder nodig heeft om te krimpen na een zwangerschap.  

Als je dat wilt, heb je zo'n zes weken na de bevalling een nacontrole bij de verloskundige. Daarbij kijken jullie terug op de geboorte van je baby en de eerste weken daarna. Dit kan een mooi moment zijn om de zwangerschap en de kraamperiode af te ronden.

Hoe verloopt de kraamtijd?

Voor iedereen is de kraamtijd anders. Sommige mensen willen veel kraamvisite, anderen krijgen de eerste dagen liever geen bezoek. Dat kan fijn zijn voor de rust van je baby, jezelf en de andere gezinsleden. Kraambezoek van familie en vrienden mag, maar hoeft niet. Doe wat goed voelt. Heb je graag wat mensen om je heen? Prima! Heb je liever wat minder bezoek? Ook goed. Ze kunnen best even wachten en later langskomen. Vind je het moeilijk om iemand teleur te stellen? Vraag dan of je partner of de kraamverzorgende hierbij kan helpen. 

Als het je eerste kind is, moet je wennen aan het ouderschap en je nieuwe verantwoordelijkheden. Als je al kinderen hebt, kan het in het begin wennen zijn om je aandacht te verdelen. Je kan je blij, verliefd en trots voelen, maar soms ook onzeker of verdrietig. Allerlei gevoelens kunnen elkaar afwisselen. Dat is normaal. Je leven is veranderd en vaak slaap je minder dan je gewend was. Gun jezelf en je partner tijd om hieraan te wennen. Vraag de mensen om je heen om begrip en hulp en probeer wat bij te slapen op momenten dat dit kan. Ben je erg verdrietig? Of duurt je sombere stemming erg lang? Bespreek het met je verloskundige. Zij kan je helpen duidelijk te krijgen waar dit door komt, en of je hier extra ondersteuning bij wilt.  

Hoe bereid je je voor op de kraamtijd?

Om je voor te bereiden op de kraamtijd, kan je een checklist maken met dingen die handig zijn om in huis te hebben. Zoek ook alvast uit bij wie je terecht kan als je hulp nodig hebt. Wie zou je kunnen helpen met koken en huishoudelijke taken? Welke hulp lijkt je nog meer handig of fijn? Dat kan bijvoorbeeld ook een lactatiekundige zijn, als de borstvoeding niet goed gaat. Je kan vast kijken of je zorgverzekering dit vergoedt en welke lactatiekundige je zou kunnen bellen.

Maak een kraamplan

Naast een geboorteplan, kan je ook een kraamplan maken. Hierin schrijf je op wat je wensen voor de kraamtijd zijn. Daarbij kan je uitgaan van jouw welzijn en dat van je baby. Je kan dit plan heel praktisch maken. Zet er bijvoorbeeld in vanaf wanneer je kraambezoek wilt. Wie mogen er eerst komen en wie pas later? Wie mogen je baby vasthouden, wie liever niet? Wie uit je omgeving kan je helpen en waarmee? Je maakt dit plan vooral voor jezelf, om op een rijtje te krijgen wat je fijn en handig lijkt en wat je alvast kan regelen. Misschien wil je familie en vrienden ook al vertellen hoe je de kraamvisite voor je ziet. Dat kan rust en duidelijkheid geven voor iedereen.  

Wat is belangrijk tijdens de kraamtijd

De kraamtijd is bedoeld als periode waarin jij, je baby en de rest van je gezin rustig kunnen wennen aan het nieuwe leven. Voor je baby is alles nieuw. De overgang van jouw warme, rustige buik naar de buitenwereld kan groot zijn. Ook is er veel veranderd voor jou, je partner en eventueel andere kinderen. Gebruik de kraamtijd om elkaar (opnieuw) te leren kennen.  

Rust uit wanneer je kan 

Het is belangrijk om rust te nemen tijdens de kraamtijd. Dat is goed voor je eigen herstel en voor het welzijn van je baby. Je kan bijvoorbeeld de eerste week veel tijd ín je bed doorbrengen, de tweede week óp je bed (of bank) en de derde week rónd je bed (of huis). Verwacht vooral niet te veel van jezelf in de periode na de bevalling. Je hoeft niet na anderhalve week de stofzuiger alweer te pakken. De kraamtijd is juist bedoeld om je baby te leren kennen en ruimte te nemen voor de overgang van de zwangerschap naar het ouderschap. Rust helpt daarbij en zorgt ervoor dat je een goede band kan opbouwen met je baby.  

Zelfzorg 

Wees tijdens de kraamtijd lief voor jezelf en zorg voor jezelf. Kijk hoe jij je het beste kan ontspannen. Denk aan extra rustmomenten, zodat je kan slapen, een massage kan krijgen, een vriendin kan bellen of uitgebreid kan douchen. Heb je zin om wat te bewegen, dan kan je bijvoorbeeld een korte wandeling maken. Luister daarbij naar de signalen van je lichaam. Krijg je ergens pijn of voel je je erg moe? Doe het dan wat rustiger aan.  

Roze of grijze wolk 

Niet iedere kersverse moeder zit op een roze wolk na de geboorte en niet iedere ouder is meteen smoorverliefd op de baby. Dat is normaal. Blijf je op een nare manier terugdenken aan de bevalling of heb je negatieve gedachten of angsten? Weet dan dat je er niet alleen voor hoeft te staan. Bespreek je gevoelens met je verloskundige of kraamverzorgende. Zij helpen je verder. 

Laat kraambezoek je helpen

Kraambezoek is anders dan gewone visite. De hele situatie is nieuw, met je pasgeboren baby erbij. Je beslist zelf hoe je hiermee omgaat. Je kan telkens kijken of je zin en energie hebt om mensen te zien. De één wil je misschien wel aan je bed, de ander niet. Je hoeft geen gastvrouw te zijn. In plaats daarvan kan je je bezoek vragen om iets voor jou te doen. De afwas, bijvoorbeeld. Of vraag ze een boodschap te halen of iets leuks te gaan doen met je oudere kinderen. Dat kan ook samengaan met even bij de baby kijken. Wil je liever niet dat de visite je baby vasthoudt? Het is prima om dat te zeggen. Wat jij en je baby nodig hebben, gaat voor.

Bij wie kan je terecht met vragen tijdens de kraamtijd?

De eerste week na de bevalling kan je al je vragen stellen aan de kraamzorg en aan je verloskundige. Een lactatiekundige kan helpen bij vragen over de borstvoeding. Heb je vragen over je herstel, over je baby of over het moederschap? Dan kan je tot zes weken na de geboorte terecht bij je verloskundige. Daarna zijn het consultatiebureau en de huisarts je eerste aanspreekpunt.  

Bronnen

  • Koster, D. (2013). Perfecte moeders bestaan niet: het boek dat zwangere vrouwen en jonge moeders helpt in balans te komen (en te blijven). Lannoo Meulenhoff - Belgium.  
  • Smulders, B. (2013). Veilig door de kraamtijd en de eerste maanden na de bevalling. Kosmos Uitgevers.