Bevalhoudingen

Bevalling

In het kort

Het lijkt normaal te zijn om op je rug te bevallen maar dat is het niet. Het is belangrijk om een houding te kiezen die voor jou goed voelt. Je kunt staand, hurkend of in een andere houding bevallen. Je kunt verschillende houdingen ook afwisselen. Bevallen in een andere houding dan op je rug heeft voordelen. Wanneer je in een andere houding perst dan duurt de bevalling korter. Bovendien is de kans op een knip kleiner.  Soms lukt het niet om de houding aan te houden die je het liefst zou willen. Samen met je verloskundige kan je dan zoeken naar een goede andere optie. 

Wat zijn bevalhoudingen?

Bevalhoudingen zijn de houdingen die je kunt aannemen tijdens de bevalling. De meeste vrouwen bevallen liggend op hun rug omdat zij denken dat dit zo hoort, maar dat hoeft helemaal niet. Je kan bijvoorbeeld ook zitten, liggen, hurken of staan. Uit onderzoek is gebleken dat de houding die je kiest ervoor kan zorgen dat je bevalling sneller gaat, beter voelt en fijner en gemakkelijker verloopt voor jou en je baby. Het voordeel van zittende of liggende posities is dat je je ondersteund voelt. Bij houdingen waarbij je rechtop staat of zit, werkt de zwaartekracht een handje mee. Als je hurkt of op handen en knieën gaat zitten, vergroot je daarmee de doorgang van je bekken, zodat je baby meer ruimte krijgt om geboren te worden. 

Voorbeelden van bevalhoudingen

  • Liggend op je zij. In deze houding ligt je onderste been op een bed of andere ondergrond. Je andere been houd je zelf omhoog op een manier die voor jou prettig voelt, of je been wordt ondersteund door bijvoorbeeld een kussen. 
     
  • Halfzittend. Deze houding is een variatie op de rugligging. Je komt als het ware een beetje overeind en leunt met je rug tegen een stapel kussens of tegen iemand die jou ondersteunt. 
     
  • Op handen en knieën. Deze manier van bevallen wordt ook wel ‘op all-fours’ genoemd.  
     
  • Gehurkt. Hierbij zit je op je hurken, dicht bij de grond. Deze manier is lastig in je eentje vol te houden. Het helpt als iets of iemand je kan dragen of ondersteunen.  
     
  • Staand of leunend. Je staat op je voeten. Je kan je vasthouden aan iemand anders of aan een hulpmiddel, zoals een stoel, tafel of de hoofdsteun van een bed.  
     
  • Zittend op een baarkruk. Hierbij zit je op een kruk met een opening in het midden, baarkrukken zijn speciaal voor bevallingen gemaakt. Meestal heeft je verloskundige er een.  
     
  • Liggend op je rug. Deze houding is de meest bekende en komt het vaakst voor. Ook in films en in de media zie je deze bevallingshouding regelmatig terug. Het lijkt erop dat het de bedoeling is dat je zo bevalt maar je kan het beste de houding kiezen die voor jou goed voelt. Dit kan rugligging zijn, maar dat hoeft dus niet. 

Waarom is het handig om je voor te bereiden op de bevalhoudingen die er zijn?

Als je voordat je bevalling begint al iets weet over de houdingen die mogelijk zijn, dan weet je tijdens de bevalling welke keuzes je hebt en wat wel of niet bij je past. Dit kan je een gevoel van vertrouwen en regie geven. Bovendien wordt het daardoor gemakkelijker om je verloskundige te begrijpen als die tijdens de geboorte voorstelt om verschillende houdingen te proberen. Het is ook handig om jouw wensen alvast te bespreken met je partner of iemand anders die bij de bevalling gaat zijn. Zo weet diegene ook hoe jij het liefst ondersteund wordt. Je kunt zelfs samen alvast een keer oefenen en uitproberen wat prettig voelt.  

Wanneer kan je niet bevallen in de houding die je zelf het prettigst vindt?

Soms is het niet mogelijk of wenselijk om te bevallen in de houding die je zelf het fijnst vindt. De meest voorkomende redenen hiervoor zijn: 

  • De ligging van de baby. Soms ligt je kindje in de buik zo dat het moeilijker is om geboren te worden. Jouw verloskundige kan dan voorstellen om een andere houding te proberen, zodat je baby de ruimte krijgt om beter te gaan liggen. 
     
  • Zorgen of ongerustheid. Als er zorgen zijn over jouw gezondheid of die van je baby, dan zullen we je soms aanraden om in een bepaalde houding te blijven of een andere houding aan te nemen. 
     
  • Infuus of monitor. Als je in het ziekenhuis bevalt en er is een infuus aangelegd of je bent aangesloten op een monitor, dan kan het door de draden en lijnen moeilijker zijn om te bewegen.  
     
  • Medicinale pijnbestrijding. Als je pijnmedicijnen gebruikt, zoals een ruggenprik of een morfinepompje, dan kan dat ervoor zorgen dat het lastiger of zelfs onmogelijk wordt om bepaalde houdingen aan te nemen.  
     
  • Vermoeidheid. Soms ben je te moe om het staan of zitten vol te houden.  

Als je voelt dat je graag anders wilt zitten, liggen of staan, mag je dat altijd zeggen. Je kunt dan, al dan niet samen met je verloskundige, partner of andere aanwezigen, kijken wat mogelijkheden zijn die beter voelen.  

Gebruik hulpmiddelen om je bevalhouding te ondersteunen 

Een houding volhouden tijdens de bevalling kan zwaar zijn. Dat is niet zo vreemd. Je buik kan in de weg zitten, je bent misschien niet meer zo beweeglijk en bovendien voel je wee na wee. Extra ondersteuning kan dan een oplossing zijn.   

  • Vraag je partner of iemand anders die aanwezig is of je tegen die persoon aan mag zitten, op hen mag leunen of aan hen mag hangen. 
      
  • Maak een torentje van kussens en dekens om bijvoorbeeld overheen te hangen en op uit te rusten. 
     
  • Gebruik yogablokken of –ballen om op te zitten of je lichaam op bepaalde punten iets hoger te krijgen zonder dat je daarvoor hoeft te steunen.  
     
  • Maak gebruik van een bad. In het water voel je je lichter en beweeg je makkelijker.  
     
  • Misschien vind je het fijn om ergens aan te hangen tijdens het opvangen van de weeën of het persen. Met een beetje creativiteit kan iemand wellicht een doek of sportelastiek (veilig!) ophangen zodat je je daaraan vast kunt houden. 

Wil je je op en top voorbereiden op de bevalling? Loop dan tijdens je kraamverlof een rondje door je huis en zoek alvast naar hulpmiddelen en plekken die geschikt zouden zijn voor extra ondersteuning. Welke stoel is stabiel genoeg om overheen te hangen? Waar kan je je goed aan vast houden? Door vooraf dingen uit te proberen hoef je er op het moment zelf niet meer over na te denken. 

Bronnen

  • KNOV. (2012). Handreiking Baringshoudingen tijdens de uitdrijving.
  • De Jonge, A. (2007). Birthing positions revisited, examining the evidence for a routine practice [Thesis]. Wageningen.
  • Zang, Y., Lu, H., Zhao, Y., Huang, J., Ren, L., & Li, X. (2020). Effects of flexible sacrum positions       during the second stage of labour on maternal and neonatal outcomes: A systematic review and meta-analysis. Journal of clinical nursing, 29 (17-18), 3154–3169.
  • KNOV-standaard ‘Niet-vorderende ontsluiting’. KNOV Bilthoven, 2006.